Gepensioneerde docenten begeleiden zijinstromers voor de klas

In de strijd tegen het lerarentekort proberen scholen zoveel mogelijk zijinstromers (uit een andere branche) aan te trekken. Zij vallen echter relatief vaak uit. Dit schooljaar zet onderwijsregio Groene Hart daarom als eerste in Nederland gepensioneerde leraren in om zijinstromers te begeleiden. En dat project wordt steeds verder uitgerold.

 

„Ik ben zo blij met Jeanette!” Stralend kijkt docent in opleiding Alexander van Vliet naar begeleider Jeanette Priem. „Na een slechte dag heb ik echt weleens gedacht: ’Dit is niks voor mij’. Als je een seconde niet lekker in je vel zit, ruiken leerlingen bloed. Maar dan vertelde Jeanette dat zulke mindere dagen erbij horen.”

 

Jeanette (65) keerde na haar pensioen terug op oude school

 

Priem (65), die 43 jaar Engels heeft gegeven, is maar wat blij dat ze na haar pensioen vorig jaar op haar oude school is teruggekeerd: De Goudse Waarden in Gouda. „Hartstikke leuk! Ik hoef hierdoor geen hele dagen meer op school te zijn, maar ik kan wel leraren meer zelfvertrouwen geven.” Sinds dit schooljaar begeleidt ze onder meer Van Vliet (45), die er Nederlands geeft aan tweedeklassers.

 

Soms kijkt ze mee in de klas. Priem straalt. „Vaak geniet ik daarvan. ’Hoe verzint-ie het?’, denk ik weleens. Laatst versnipperde een jongen voortdurend papier. Dan kun je zeggen: ’Wat een rotzooitje, wat doe je?!’ Maar Alexander zei: ’Ah, heb jij een snipperdag?’ Dat werkt beter.”

 

Van Vliet is blij met zijn overstap, nadat hij 8,5 jaar een lunchroom had gerund. „Ik krijg energie van de tieners! Het is zo’n mooie uitdaging, want een klas is echt een mini-maatschappij. Alles komt voor: romances, vechtpartijen, gevoelige discussies.” Hij grijnst. „Ik moet weleens aan de Romeinse gladiatoren denken: ’Zij die gaan sterven, groeten u’. Je gooit jezelf vrijwillig in het hol van de leeuw.”

 

Maar hij vindt het waardevol om leerlingen ’in hun kwetsbare puberteit te mogen vormen’. Soms speelt er ook iets thuis. „Dan heb ik na afloop zulke mooie gesprekken.”

 

In de horeca kon Van Vliet gevoelsmatig niet meer doorgroeien. Hij kwam bij het onderwijs uit op aanraden van zijn man, eveneens leraar. „In mijn horecazaak begeleidde ik altijd al nieuwe medewerkers, ook kennisoverdracht dus.”

 

Relatief veel zijinstromers vallen uit

 

De inzet van gepensioneerde leraren heeft een praktische reden, vertelt Peter van Dijk, rector-bestuurder van De Goudse Waarden. „Relatief veel zijinstromers vallen uit, zonde. We kunnen elke docent goed gebruiken. Nieuwe leraren staan tegenwoordig direct voor de klas en dan is het begin altijd even zwaar.”

 

Precieze uitvalscijfers over de gehele linie ontbreken. Uit cijfers van de Onderwijsinspectie blijkt wel dat 27 procent van de zijinstromers in 2022-2023 in het eerste jaar van de pabo uitviel. Bij reguliere studenten kwam dat neer op 19 procent.

 

Pensionado’s zijn qua tijd flexibeler, stelt Van Dijk. „Voorheen lieten we andere leraren zijinstromers begeleiden. Na een heftige les kon er echter niet altijd direct een gesprek volgen, terwijl dat heel belangrijk is. Pensionado’s hebben meer tijd. En als je andere leraren uit lessen moet trekken, krijg je nog grotere tekorten.” Momenteel zijn er drie gepensioneerde leraren actief op De Goudse Waarden. Los van klasbezoeken houden ze digitaal en telefonisch contact.

 

’Zijinstromers hebben meer levenservaring dan jonge studenten’

Volgens Van Dijk kunnen zijinstromers ontzettend waardevol zijn. „Ze hebben meer levenservaring dan jonge studenten. Dus ze kunnen doorgaans beter met boze ouders omgaan. Bovendien hebben ze vaak bewuster hiervoor gekozen en zijn ze gemotiveerder. Het is niet een kwestie van ’even proberen’.” Van Vliet knikt. „Het moet potverdikke een succes worden!”

 

Hij snapt de uitval wel. „Ik heb ooit de mavo (het vmbo, red.) gedaan en volg nu een hbo-opleiding, best heftig. Ik sta drie dagen voor de klas. Vooral donderdag is pittig. Dan geef ik van 08.00 tot 16.00 uur les en daarna volg ik van 17.00 tot 22.00 uur college. Vrijdagochtend begin ik het eerste uur weer.” Hij glimlacht. „Maar je krijgt er veel voor terug.”

 

 

Van Dijk wil samen met zijn onderwijsregiocollega’s een pool creëren waarin meer gepensioneerde leraren beschikbaar komen. „We willen de pensionado’s uiteindelijk in heel het Groene Hart inzetten als begeleiders.” Daarnaast vindt hij dat er meer maatwerk moet komen bij opleidingen voor zijinstromers en dat deze moeten worden verkort.

 

Onderwijsministerie is enthousiast

Mogelijk gaan ook andere onderwijsregio’s pensionado’s inzetten, meldt het onderwijsministerie. Demissionair staatssecretaris Mariëlle Paul (Onderwijs, VVD) noemt het ’een fantastisch initiatief’. „Bij de aanpak van het lerarentekort gaat het er niet alleen om dat we meer nieuwe docenten zien te werven, het gaat er ook om dat we mensen vasthouden.”

Priem is tevreden over Van Vliet. „Hij heeft een goede uitstraling en houdt alles in de gaten. Soms moet hij er nog wat korter op zitten. Maar dat komt wel goed.” Dat beaamt Van Vliet. „Ik ben alles nog aan het finetunen.”

Priem gaat door zolang ze het leuk vindt. Van Vliet hoopt dat ook. Lachend: „Ik doe soms expres dingen fout, zodat ik zeker weet dat ze langer blijft.”

Origineel artikel: Telegraaf