Vrijeschool onderwijs
Wat is vrijeschoolonderwijs precies?
Het Nederlandse onderwijs kent een grote diversiteit aan onderwijsvormen. Eén daarvan is het vrijeschoolonderwijs (ook wel: Waldorfonderwijs). Deze bijzondere vorm van onderwijs gaat uit van de ontwikkeling van het hele kind – intellectueel, creatief en sociaal-emotioneel. Maar wat houdt dit precies in? Hoe ziet het onderwijs eruit? En wat vraagt het van jou als onderwijsprofessional?
Oorsprong van het vrijeschoolonderwijs
Het vrijeschoolonderwijs is ontstaan in 1919 in Duitsland. De grondlegger is Rudolf Steiner, filosoof, schrijver en grondlegger van de antroposofie. Steiner ontwikkelde een mensvisie waarin het kind centraal staat als zich ontwikkelend wezen. Het eerste Waldorfschool-initiatief werd opgezet voor kinderen van arbeiders in de Waldorf-Astoria-fabriek in Stuttgart.
Inmiddels zijn er wereldwijd meer dan 1.000 vrijescholen en groeit ook het aantal scholen in Nederland gestaag.
Wat is de visie achter vrijeschoolonderwijs?
Het vrijeschoolonderwijs richt zich op de totale ontwikkeling van het kind, met oog voor:
- het denken (hoofd),
- het voelen (hart),
- en het willen/doen (handen).
Volgens de visie van Steiner doorloopt elk kind drie belangrijke ontwikkelingsfasen. In elke fase staat een andere vorm van leren centraal. Het onderwijs sluit daarop aan, met veel aandacht voor ritme, kunstzinnigheid, beweging en sociale vaardigheden.
Kenmerken van vrijeschoolonderwijs
- Periodeonderwijs: 2–3 weken focus op één vak
- Kunstzinnig onderwijs: veel ruimte voor muziek, schilderen, toneel
- Weinig toetsen in de onderbouw
- Zelfde leerkracht voor meerdere jaren
- Jaarfeesten en seizoensbeleving als vast onderdeel van het schooljaar
Hoe ziet een schooldag eruit op de vrijeschool?
Een schooldag begint met een ochtendritueel: zingen, versje, beweging, een verhaal. Daarna volgt het periodeonderwijs. In de middag is er ruimte voor kunstvakken en praktijkonderwijs zoals handvaardigheid, koken of tuinieren. Veel vrijescholen besteden ook aandacht aan euritmie – een bewegingskunst die deel uitmaakt van het curriculum.
Wat is het verschil met regulier onderwijs?
| Vrijeschoolonderwijs | Regulier onderwijs |
|---|---|
| Focus op hoofd, hart en handen | Focus op cognitieve ontwikkeling |
| Kunst en ambacht structureel in curriculum | Beperkte kunstvakken |
| Periodeonderwijs | Vast vakkenrooster |
| Observatie en verhaal in plaats van toets | Toetsen en leerlingvolgsysteem |
| Leerkracht blijft meerdere jaren bij groep | Groepswisseling per jaar |
Voor welke leerlingen is vrijeschoolonderwijs geschikt?
- Kinderen die baat hebben bij rust en ritme
- Leerlingen die leren door doen en beleven
- Creatieve, intuïtieve of gevoelige kinderen
- Kinderen die minder goed gedijen bij prestatiedruk
Werken in het vrijeschoolonderwijs
Als leerkracht op een vrijeschool ben je:
- Verhalenverteller
- Mentor en opvoeder
- Creatief lesgever
- Coach van de groepsontwikkeling
Je ontwikkelt lesmateriaal op basis van je klas, de periode en de ontwikkelingsfase van je leerlingen. Creativiteit en pedagogische verdieping zijn essentieel.
Wat vraagt het van jou als onderwijsprofessional?
- Affiniteit met antroposofie of interesse in de mensvisie van Steiner
- Kunstzinnigheid en vertelvaardigheid
- Pedagogische sensitiviteit
- Openheid voor nascholing en verdieping
Opleiding en bevoegdheid
Je hebt een reguliere onderwijsbevoegdheid nodig (pabo of eerstegraads/tweedegraads bevoegdheid). Daarnaast is antroposofische nascholing vaak gewenst, via onder andere:
- Vrijeschool Pabo Leiden of Zeist
- Het Nederlands Pedagogisch Instituut voor Vrijeschoolonderwijs
Waarom kiezen onderwijsprofessionals voor vrijeschoolonderwijs?
- Holistische kijk op kindontwikkeling
- Veel creativiteit en vrijheid
- Samenhang en ritme in onderwijsinhoud
- Een warm, betrokken schoolteam
- Inspirerende werkcultuur
Is vrijeschoolonderwijs iets voor jou?
Herken jij jezelf in deze uitspraken?
- “Ik wil onderwijs geven dat hoofd, hart én handen aanspreekt.”
- “Ik zie onderwijs als opvoeding en mensvorming.”
- “Ik geloof in de kracht van verhalen, kunst en ritme.”
- “Ik zoek een plek waar ik mezelf ook blijf ontwikkelen.”
Vind vacatures en scholen in het vrijeschoolonderwijs op MeesterBaan
Benieuwd naar de mogelijkheden? Op MeesterBaan vind je vacatures op vrijescholen door heel Nederland – van klasleerkrachten tot vakleerkrachten, schoolleiders en intern begeleiders.
👉 Vacatures in het vrijeschoolonderwijs
👉 Alle vrijescholen op MeesterBaan