Leerkracht

Werken als leerkracht in het basisonderwijs

 

Als leerkracht in het basisonderwijs draag je in grote mate bij aan de ontwikkeling van jonge kinderen. Naast kennisoverdracht leer je de kinderen ook allerlei vaardigheden zoals lezen, schrijven en rekenen. De leerkracht verzorgt daarnaast de lessen handvaardigheid, muziek, dans en soms ook gym. Tot slot, sociale vaardigheden zoals samenwerken leren kinderen in de klas onder andere van hun leerkrachten.

Leerkracht is meest gebruikte term, maar er zijn ook genoeg synoniemen voor deze functie. Zoals leraar, stamgroepleider, meester, juffrouw en docent. Voor alle actuele vacatures voor deze rol, kijk hier.

Op deze pagina vind je allerlei nuttige informatie en handige tips over het vak van leerkracht in het basisonderwijs. [DH1] 

Wat doet een leerkracht in het basisonderwijs

Als leraar in het basisonderwijs geef je les aan kinderen in de leeftijd van 4 tot en met 12 jaar. Een belangrijke taak is kennis overdragen. Maar een leerkracht doet meer dan dat. Naast het onderwijzen, is hij ook een motivator, een coach en een pedagoog. Als leraar leert hij kinderen om zelf na te denken. Hij begeleidt ze in hun persoonlijke ontwikkeling, leert ze om samen te werken en brengt ze normen en waarden bij. Een goede sfeer in de klas is de verantwoording van de leerkracht.

Verder bereid een leraar lessen voor en kijkt opdrachten na. Daarnaast zijn er activiteiten, zoals het kerstontbijt, Koningsspelen en het kamp met groep 8, waarbij de leraar wordt gevraagd om zijn organisatorische talenten in te zetten.

Overleg met collega’s en gesprekken met ouders zijn ook wezenlijke onderdelen van het takenpakket. Tot slot, verzorgt een leraar de administratie voor zijn leerlingen en de school: o.a. rapporten, verslaglegging van oudergesprekken en ontwikkel- en beleidsplannen.

De taken van een leerkracht in het basisonderwijs

  • Kennisoverdracht aan de hand van de lesmethodes van de school
  • Observeren van leerlingen
  • Kinderen individueel begeleiden waar nodig
  • Overdracht van belangrijke normen en waarden
  • Begeleiden van leerlingen in hun persoonlijke ontwikkeling
  • Onderhouden van contact met ouders, collega’s en andere onderwijsprofessionals
  • Ontwikkelen van jezelf

Wanneer kun je aan de slag als leerkracht in het basisonderwijs?

  • Je hebt de paboopleiding succesvol afgerond
  • Er is geen eerdere werkervaring vereist, behalve stages tijdens je studie
  • Je beschikt over goede pedagogische en didactische kwaliteiten
  • Je herkent de talenten van ieder kind en je moedigt hen aan om deze te ontwikkelen. Wanneer een kind ondersteuning nodig heeft, handel je adequaat
  • Wanneer je ervaring hebt als taal, lees- of rekencoördinator, is dat een pre
  • Wanneer je ervaring hebt om gymlessen te verzorgen, is dat een pre
  • Feedback is welkom en je kunt zelfreflectie toepassen
  • Je communiceert open, duidelijk en prettig richting ouders en collega’s
  • Je spreekt de Nederlandse taal vloeiend en correct. Bij sommige scholen wordt tegenwoordig ook een goede beheersing van de Engelse taal gevraagd.
  • Uit onderzoek is gebleken dat de volgende eigenschappen van leerkrachten het meest werden gewaardeerd door leerlingen, ouders en collega’s: grappig, enthousiast, zorgzaam, creatief, geduldig, lief, positief en luistervaardig.

Welke tools gebruikt een leerkracht?

Digitale tools zijn ook niet meer weg te denken in het onderwijs. Er wordt dan ook verwacht dat een leerkracht zijn weg kan vinden in de digitale wereld. Het MS Office-pakket met o.a. Word, PowerPoint en Outlook wordt veel gebruikt op scholen. Daarnaast zijn er allerlei apps en tools waarmee een leraar een les interactiever en/of efficiënter kan laten verlopen. Denk aan een virtueel prikbord, een online mindmap en een digitale quiz. Sociale media kan ook in de klas worden gebruiken. TikTok, YouTube en Instagram zijn oneindige bronnen voor leuke en handige filmpjes. Let wel op met het zelf plaatsen van content op die platformen in verband met data en privacy! Docenten kunnen dus digitale bronnen zowel voor de lesmethode als de werkvorm inzetten.

Leerlingvolgsysteem

Alle basisscholen in Nederland werken met een leerlingvolgsysteem (LVS). Een leerlingvolgsysteem is een programma dat de leerkracht inzicht geeft in de ontwikkeling van de leerlingen, zowel op individueel als op groepsniveau. De vorderingen en resultaten van de leerlingen worden bijgehouden op de vakgebieden Nederlandse taal en rekenen. De voortgang wordt getoetst aan de hand van toetsen en observaties.

Artificial Intelligence in het basisonderwijs

Kunstmatige intelligentie dringt ook het klaslokaal in. Zowel leerlingen als leerkrachten kunnen AI-tools gebruiken. Een leerkracht kan ChatGPT gebruiken als inspiratie of brainstormpartner voor het samenstellen van een nieuwe les. AI-tools kunnen ook helpen om bepaalde toetsen na te kijken, bijvoorbeeld bij grammatica. Een andere mogelijkheid waarbij AI kan worden ingezet, is het schrijven van een heldere e-mail naar een ouder. Let op, gebruik AI altijd als ondersteuning van werkzaamheden, want ook deze tools kunnen een foutje maken.

Een dag in het leven van een leerkracht

Een leerkracht start zijn werkdag vroeg. Je zorgt ervoor dat de lesvoorbereiding op orde is, alle benodigde materialen klaarliggen en het lokaal netjes is. Als er tijd is, drink je in de lerarenkamer samen met collega’s een kop koffie en praat je elkaar even bij.

De leerlingen komen één voor één binnen en jij ontvangt hen allemaal persoonlijk en met enthousiasme. De les start met een korte uitleg wat er die dag gaat gebeuren. Het grootste gedeelte van de dag bestaat uit lesgeven. Verschillende vakken passeren de revue. Jij zorgt ervoor dat de stof begrijpelijk wordt uitgelegd, je signaleert wanneer een leerling extra uitleg nodig heeft, je houdt orde in de klas en je geeft duidelijke instructies voor het uitvoeren van bepaalde taken.

Na de schooluren ga je aan de slag met het evalueren van de prestaties van de leerlingen en het voorbereiden van de lessen voor de volgende dag. Ook het bijhouden van de aan- en afwezigheid is je taak. Verder kan het zijn dat je een oudergesprek hebt, gepland dan wel ongepland. Er zijn veel leerkrachten die parttime werken, dit betekent dat een klas meerdere leerkrachten heeft. Een goede overdracht is daarom belangrijk. Is er nog tijd over, dan kun je die gebruiken voor bijvoorbeeld je eigen ontwikkeling, de voorbereidingen voor het aankomende paasontbijt of het schrijven van een leesprotocol waar de directeur jouw hulp bij heeft gevraagd.

Wat verdient een leerkracht in het basisonderwijs?

Het salaris en de arbeidsvoorwaarden van leerkrachten en alle andere medewerkers in het onderwijs zijn bepaald volgens de cao Primair Onderwijs. Een leerkracht in het primair onderwijs kan afhankelijk van de taken en verantwoordelijkheden op verschillende functieniveaus ingeschaald worden: LB, LC of LD. Elke schaal bestaat uit twaalf salaristreden. Na een goede beoordeling gaat een leerkracht een trede omhoog.

 

Secundaire arbeidsvoorwaarden van een leerkracht

Naast het salaris heeft een leerkracht vanuit de cao ook nog recht op de volgende arbeidsvoorwaarden:

Carrière- en groeimogelijkheden als leerkracht  

Het onderwijs biedt veel doorgroeimogelijkheden. Met genoeg ervaring, motivatie en eventueel extra scholing kan een leerkracht bijvoorbeeld ontwikkelen tot een vakspecialist. Ook kan men extra taken oppakken binnen de school. Vaak staat hier een betere beloning tegenover.

Daarnaast kan een leraar doorgroeien tot manager, directeur of bestuurder in het onderwijs. Er zijn ook docenten die buiten de muren van de school kijken en aan de slag gaan bij een vakbond, onderwijsinspectie of adviesorgaan.

Opleiding en certificering voor een leerkracht

Pabo

Een vereiste om als leerkracht in het basisonderwijs aan de slag te gaan, is het hebben van de lesbevoegdheid. Deze behaalt men door de pabo (pedagogische academie voor het basisonderwijs) succesvol af te ronden.

Een master in het onderwijsveld

Na het behalen van de lesbevoegdheid en eventueel het opdoen van werkervaring in het onderwijsveld, kan men ervoor kiezen om een master te doen. Diverse opleidingsinstituten bieden allerlei opties, zoals:

  • Verbeteren en vernieuwen van onderwijs
  • Vormgeven aan een inclusieve onderwijs en werkomgeving
  • Integreren van technologische ontwikkelingen in het onderwijs
  • Begeleiden van collega's in het (her)vinden van hun werkgeluk

Specialisaties

Al tijdens het volgen van de pabo kan een toekomstige leraar zich vaak al specialiseren. De diverse hbo’s bieden daarvoor verschillende minors aan. Dit kan ook nog op een later moment, door voor een post-hbo-opleiding te kiezen. Iedere docent ontvangt een jaarlijks scholingsbudget waarmee hij kan werken aan zijn carrière. Enkele voorbeelden van specialismen:

  • Specialist Jonge kinderen (kleuters)
  • Gedragsspecialist
  • Leesspecialist
  • Rekencoördinator
  • Taalcoördinator
  • Interne begeleiding/kwaliteitscoördinator
  • Internationaal onderwijs
  • Onderwijs Buiten
  • Vakspecialisatie Sport
  • Vakspecialisatie Muziek

Interne opleidingen

Scholen vinden de professionalisering van het lerarenteam belangrijk. Daarom bieden veel scholen hun medewerkers aan om interne opleidingen te volgen. Ontwikkeling van de leraar kan vakinhoudelijk zijn, maar ook op persoonlijk vlak of op ondersteuning in het docentschap. 

Netwerken en brancheorganisaties

Het onderwijsveld kent een aantal brancheorganisaties en (online en offline) netwerken. Voor schoolbesturen, leerkrachten en iedereen die in de sector werkt kunnen deze een bron van informatie, kennis en inspiratie zijn. Kennisnetwerken in het onderwijs zijn daarom een hulpmiddel voor doorlopende schoolontwikkeling en professionalisering.

De PO-raad is de sectorvereniging voor het primair onderwijs. Als vereniging behartigen zij de gemeenschappelijke belangen van de schoolorganisaties in het basisonderwijs, speciaal basisonderwijs en (voortgezet) speciaal onderwijs.

Ook zijn er diverse organisaties, verenigingen en netwerken op het niveau van het type bijzonder onderwijs en over specifieke thema’s zoals duurzaamheid, innovaties en leermiddelen.

Impact en maatschappelijke relevantie

De impact van een leerkracht op een individuele leerling is bijzonder groot. Basiskennis en basisvaardigheden zoals lezen, schrijven en rekenen leren de meesten van ons op school. Op de momenten dat het tegenzit voor een leerling, kan de leerkracht een doorslaggevende rol spelen in de aanpak van een probleem. Hierdoor is de maatschappelijke relevantie van deze functie ook zo groot. Goed onderwijs met goede leraren vormen de basis voor onze toekomst.

Vacatures voor leerkracht

Wanneer je in het bezit bent van je lesbevoegdheid, dan kun je in principe overal aan de slag als leerkracht. Er is al jaren een groot lerarentekort en de verwachting is dat dit ook nog lange tijd het geval zal zijn. Met name in de grote steden is het vinden van nieuwe collega’s een groot probleem. Waarbij opvalt dat het speciaal onderwijs en scholen met veel achterstandsleerlingen meer moeite hebben om voldoende personeel aan te trekken.

Ben je benieuwd welke scholen bij jou in de buurt op zoek zijn naar nieuwe leerkrachten, bekijk dan het actuele vacatureaanbod.

 [DH1]Zou fijn zijn als deze linkjes naar de kopjes in de tekst linken, zodat de lezer automatisch naar beneden scrolt.